Najczęściej transakcji bezgotówkowych dokonuje się poprzez elektroniczny transfer pieniędzy bezpośrednio z jednego na drugie konto bankowe. Można to zrobić za pomocą karty płatniczej zbliżeniowo lub za pomocą kodu PIN, a także on-line, wpisując numer i kod cyfrowy karty płatniczej. W aplikacji banku jest również dostępny kod BLIK, którym dokonuje się płatności za pomocą jednorazowego sześciocyfrowego kodu, ważnego przez dwie minuty! Kolejną formą płatności jest internetowe zlecenie przelewu bankowego, a więc wydanie do banku dyspozycji przekazania określonej kwoty na inny rachunek bankowy.
Transakcji gotówkowych można zaś dokonywać, wpłacając pieniądze w banku na wskazany rachunek bankowy, płacąc w sklepie czy też wysyłając przekaz pocztowy.
Przedsiębiorca może regulować swoje zobowiązania finansowe w formie gotówkowej lub bezgotówkowej. Przy czym płacić pieniędzmi powinien tylko wtedy, gdy wartość transakcji nie przekracza 15 tys. zł brutto (łącznie z VAT). Każda płatność powyżej tej kwoty musi być dokonana za pomocą rachunku płatniczego, a więc na rachunek bankowy, SKOK, czy też za pomocą karty lub platformy internetowej. Przy transakcjach przekraczających 15 tys. zł nie należy dzielić płatności na gotówkową i bezgotówkową.
Limitem objęte są też zaliczki na poczet transakcji, ponieważ ich wartość jest wliczana do ogólnej płatności. Zasada ta obowiązuje przy płatnościach w ratach, które składają się na jedną transakcję. Nielimitowane są natomiast transakcje np. w formie kompensaty czy wymiany barterowej.
Warto pamiętać, że limit płatności gotówkowych w transakcjach między przedsiębiorcami, od 1 stycznia 2023 r. zostanie zmniejszony do 8 tys. zł brutto. Niezależnie od liczby płatności dokonanych w ramach jednej transakcji.
Obecnie przedsiębiorca dokonując płatności powyżej 15 tys. zł brutto na rzecz innego przedsiębiorcy, powinien sprawdzić, czy jego rachunek bankowy jest na tzw. białej liście podatników VAT. Zamieszczono tam wszystkich zarejestrowanych i niezarejestrowanych podatników VAT oraz wykreślonych i przywróconych do rejestru VAT.
Zdarza się, że rozłożone w czasie transakcje mogą zostać objęte waloryzacją, a więc ich wartość może wzrosnąć. Wtenczas należy je rozliczać:
– bezgotówkowo – jeśli przy pierwszej płatności ratalnej i aktualnym wskaźniku waloryzacyjnym, wartość transakcji przekroczy limit 15 tys. zł;
– w gotówce – jeśli limit nie zostanie przekroczony. Jednak każda kolejna rata, która wskazuje, że zostanie przekroczone 15 tys. zł, powinna być opłacona bezgotówkowo.
Nie ma znaczenia w jakiej walucie rozliczają się przedsiębiorcy. Wartość transakcji obliczona zostanie bowiem na podstawie kursu walut NBP z dnia roboczego poprzedzającego dzień dokonania transakcji. Przedsiębiorcy zarejestrowani poza Polską, ale świadczący usługi w naszym kraju, zwolnieni są z limitu obrotu gotówkowego. Pod warunkiem, że aktywność zagranicznego przedsiębiorcy jest uznana za transgraniczne świadczenie usług. Przedsiębiorca zagraniczny, który nie dopełnił obowiązku rejestracji oddziału w Polsce, dokonując transakcji przekraczającej limit ustawowy musi rozliczać się w formie bezgotówkowej.
W rozliczeniach transakcji przedsiębiorca – konsument, to konsument decyduje czy płaci gotówką czy bezgotówkowo. Wyjątek stanowi zawarta między nimi umowa określająca konkretną formę płatności.
Przedsiębiorca posiadający kasę fiskalną powinien umożliwić konsumentowi płatność bezgotówkową, inaczej nie będzie mógł skorzystać z kwartalnego rozliczenia podatku VAT.
Każdy konsument, poczynając od 1 stycznia 2023 r. transakcje powyżej 20 tys. zł musi opłacać bezgotówkowo na rachunek bankowy przedsiębiorcy. Rozliczania takie będą obowiązywały niezależnie od waluty oraz liczby płatności dokonywanych w ramach tej samej transakcji.
Jeśli natomiast przedsiębiorca przyjmie od konsumenta kwotę przekraczającą ustawowy limit, zapłaci dodatkowy podatek od płatności przyjętej gotówką powyżej 20 tys. zł.
Przedsiębiorca nie musi przyjmować płatności gotówką od konsumenta, bez względu na wartość transakcji, jeśli: prowadzi sprzedaż internetową, sprzedaż w punktach samoobsługowych bez pracowników czy też podczas imprez masowych. A konsument, aby mógł bezgotówkowo zapłacić za zakupione towary lub usługi musi posiadać rachunek bankowy i możliwość dysponowania zgromadzonymi na nim pieniędzmi.