Działalność bez rejestracji – co trzeba wiedzieć?

Decyzja o podjęciu działalności na własny rachunek wiąże się z ryzykiem, które ponosi każdy przedsiębiorca. Nasz pomysł na własną firmę nie zawsze okazuje się trafiony i zamiast oczekiwanego zysku, może przynieść nam nieoczekiwane straty i narazić na koszty związane z prowadzeniem działalności gospodarczej. Rozwiązaniem może być prowadzenie działalności nierejestrowanej.

Warunkiem, który pozwala nam na prowadzenie tego rodzaju działalności, jest górny limit przychodów, który wynosi 50% najniższego miesięcznego wynagrodzenia (obecnie to kwota 1400 zł brutto) oraz nieprowadzenie działalności gospodarczej w ciągu poprzednich 60 miesięcy. Nie będzie możliwe skorzystanie z tego udogodnienia, jeżeli zamierzamy rozpocząć działalność w branży wymagającej koncesji, pozwoleń lub licencji. Również założenie spółki cywilnej wyklucza działalność bez rejestracji.

Jeżeli któryś z wymaganych warunków nie zostanie spełniony lub działalność naszej firmy okaże się sukcesem i dochody przekroczą dopuszczalny limit, musimy przekształcić działalność bez rejestracji w działalność gospodarczą rejestrowaną w CEIDG. Mamy na to 7 dni od dnia, w którym przekroczymy dopuszczalny limit przychodów. Niewywiązanie się z tego obowiązku wiąże się z konsekwencjami w postaci kary grzywny lub pozbawienia wolności. Ponadto będziemy musieli zapłacić zaległy podatek i składki ZUS wraz z odsetkami.

ZUS w działalności nierejestrowanej

Osoby prowadzące działalność bez rejestracji są zwolnione z odprowadzania składek na ubezpieczenia społeczne i składki zdrowotnej. Jest to dla początkujących przedsiębiorców duże udogodnienie, bowiem przy niskich przychodach firmy, składki ZUS stanowią spore koszty.

Trzeba jednak pamiętać i być świadomym, że jeśli nie odprowadzamy składek ZUS, nie jesteśmy też objęci świadczeniami w przypadku choroby lub wypadku. Nie możemy też otrzymać zasiłku chorobowego i macierzyńskiego. Okres ten nie jest również brany pod uwagę przy ustalaniu emerytury.

Obowiązki podatkowe

Brak rejestracji nie zwalnia z odprowadzania podatku dochodowego. Jest to przychód z innych źródeł i podlega opodatkowaniu. Rozliczenie należnego podatku następuje w deklaracji rocznej PIT. Odprowadzamy podatek w wysokości 17% lub 32% (w sytuacji, gdy przekroczyliśmy próg dochodowy ze wszystkich źródeł przychodów).

Działalność nierejestrowana jest co do zasady zwolniona z podatku VAT, jednak wskazani w ustawie o VAT przedsiębiorcy mogą być zobowiązani do rejestracji jako czynni podatnicy VAT, mimo braku rejestracji w CEIDG. Osoby sprzedające towary lub świadczące usługi w ramach działalności nierejestrowanej, mogą wystawiać faktury, niezależnie od tego czy są VAT-owcami, czy podlegają zwolnieniu z VAT. Prowadzenie księgowości nie jest wówczas wymagane. Należy jednak posiadać uproszczoną ewidencję, w której rejestrujemy sprzedaż dzienną. Pozwala nam to kontrolować moment przekroczenia limitu przychodów.

Pamiętajmy też, że zgodnie z Kodeksem Cywilnym, osoby prowadzące działalność bez rejestracji są uznawane za przedsiębiorcę i zobowiązani do przestrzegania praw konsumenckich, takich jak np. zwrot towaru lub reklamacje.