Praca zdalna stała się sposobem na kontynuację działalności wielu firm w czasie pandemii. Do Kodeksu pracy została wprowadzona pod koniec 2022 r. w miejsce telepracy. A 7 kwietnia 2023 r. weszły w życie nowe przepisy regulujące zasady pracy zdalnej.
Obecnie pracownik może pracować na odległość w wybranym przez siebie miejscu np. pod adresem zamieszkania, po wcześniejszym uzgodnieniu z pracodawcą. Pracę zdalną może wykonywać w całości lub częściowo w domu (częściowo w firmie), czyli hybrydowo.
W wyjątkowych sytuacjach pracodawcy wolno zlecić pracownikowi pracę zdalną, np.: w okresie stanu nadzwyczajnego, epidemii, czy też z powodu siły wyższej, a więc pożaru, powodzi… Swoją decyzję następnie może cofnąć, jednak co najmniej z dwudniowym uprzedzeniem.
… muszą być ściśle określone w porozumieniu z zakładową organizacją związkową lub w regulaminie ustalonym przez pracodawcę, jeśli w zakładzie pracy nie działa żadna zakładowa organizacja związkowa.
Już przy zawieraniu umowy o pracę pracodawcą wspólnie z pracownikiem uzgadniają zasady pracy zdalnej. Można też zmienić warunki umowy o pracę zatrudnionego pracownika, który planuje pracować na odległość, np. w miejscu zamieszkania.
Pracodawca ma obowiązek uwzględnić wniosek o pracę zdalną złożony przez pracownicę w ciąży, pracowników wychowujących dzieci do ukończenia przez nie 4. roku życia lub sprawujących opiekę nad członkami najbliższej rodziny czy też osobami, które posiadają orzeczenie o niepełnosprawności. Pracodawca może natomiast odmówić pracy zdalnej ze względu na jej rodzaj lub organizację pracy.
Pracownik powinien otrzymać od pracodawcy niezbędne do wykonywania pracy zdalnej materiały i narzędzia pracy, w tym urządzenia techniczne. Pracodawca musi też pokryć koszty związane z instalacją, serwisem, eksploatacją i konserwacją narzędzi pracy, w tym urządzeń technicznych, a także koszty energii elektrycznej oraz niezbędnych usług telekomunikacyjnych.
Praca zdalna nie zwalnia pracodawcy z organizowania szkoleń i udzielania pomocy technicznej. Pracownik wykonujący zawodowe obowiązki na odległość ma też prawo przebywać w swoim zakładzie pracy, kontaktować się z innymi pracownikami oraz korzystać z obiektów socjalnych.
Pracodawca lub pracownik pracujący zdalnie mogą wystąpić z wnioskiem o powrót do tradycyjnej pracy. Wtenczas wspólnie ustalają termin przywrócenia do pracy w siedzibie firmy. W sytuacji, kiedy nie uzyskają porozumienia nastąpi to po 30 dniach od złożenia wniosku.
Praca zdalna nie zwalnia pracodawcy z obowiązku zapewnienia pracownikowi bezpieczeństwa i higieny pracy. Przy czym dbałość o przepisy i zasady BHP na stanowisku pracy spoczywają na pracowniku zdalnie wykonującym swe zawodowe obowiązki.
Pracodawca dopuszczając pracownika do pracy zdalnej powinien opracować ocenę ryzyka zawodowego, która może obejmować poszczególne grupy stanowisk pracy zdalnej. W przypadku wypadku przy pracy pracodawca powinien m.in. powołać zespół powypadkowy, który ustali okoliczności i przyczyny wypadku przy pracy.